معرفی رشته هندبال

هندبال ورزشی گروهی است که دو تیم شرکت‌کننده هر کدام دارای دوازده بازیکن هستند که از این دوازده بازیکن هفت نفر در زمین حضور دارند. از این هفت بازیکن، یک نفر به عنوان دروازه‌بان جلوی دروازه می‌ایستد. در ورزش هندبال بازیکنان برای کسب امتیاز باید توپ را درون دروازهٔ حریف جای دهند. در این ورزش از دست برای پاس دادن و شوت کردن استفاده می‌شود. در هندبال تیمی برنده است که تعداد گل بیشتری بزند. این بازی در اواخر قرن نوزدهم میلادی در دانمارک ابداع گردید. (هندبال به شکل کنونی در سال ۱۹۱۲ میلادی در برلین ابداع شد)

مدت استاندارد بازی هندبال دو نیمهٔ ۳۰ دقیقه‌ای است. هندبال داخل سالن، هندبال روی چمن، هندبال ساحلی، هندبال چکی، هندبال آمریکایی و هندبال گیلیک، انواع مختلف هندبال هستند. به هندبالی که به صورت امروزی و در داخل سالن انجام می‌شود، هندبال تیمی، هندبال المپیکی و هندبال اروپایی نیز می‌گویند. هندبال روی چمن و هندبال چکی از انواع خارج سالنی هستند که در گذشته بیشتر مرسوم بوده‌اند. نوع دیگر هندبال که در ساحل‌ها برگزار می‌گردد، هندبال ساحلی یا شن‌بال (به انگلیسی: sandball) است. شکل و روش هندبال آمریکایی و هندبال گیلیک کاملاً با هندبال مرسوم و آنچه که در المپیک برگزار می‌گردد، متفاوت است. ورزش هندبال ورزشی سریع و دارای برخوردهای بدنی فراوان است.

هندبال مردان نخستین بار در بازی‌های المپیک در المپیک تابستانی ۱۹۳۶ برلین در فضای باز و در المپیک تابستانی ۱۹۷۲ در مونیخ در داخل سالن بازی شد. هندبال از آن زمان به یک ورزش المپیکی تبدیل شده‌است. هندبال زنان در المپیک تابستانی ۱۹۷۶ به رشته‌های المپیکی افزوده شد.^[۱]

فدراسیون بین‌المللی هندبال در سال ۱۹۴۶ تشکیل شد و تا سال ۲۰۱۶، تعداد ۱۹۷ فدراسیون عضو دارد.^[۲] این ورزش در اروپا محبوبیت بیشتری دارد و کشورهای اروپایی از سال ۱۹۳۸ همگی مدال‌ها را به‌جز یک مدال در مسابقات قهرمانی مردان جهان کسب کرده‌اند. در مسابقات جهانی زنان تنها دو کشور غیر اروپایی مدال کسب کرده‌اند: کره جنوبی و برزیل. این ورزش همچنین در شرق آسیا، شمال آفریقا و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی از محبوبیت بالایی برخوردار است.

قوانین هندبال

یک بازی هندبال، بین دو تیم هفت نفره (شامل یک دروازه‌بان) برگزار می‌شود.

• بازیکنان (به جز دروازه‌بان) تنها می‌توانند از دست خود برای لمس توپ استفاده کنند. دروازه‌بان تنها می‌تواند برای گرفتن شوت و جلوگیری از بازشدن دروازه، از هر عضو بدن خود استفاده کند.
• تنها دروازه‌بان می‌تواند در محوطه دروازه (در فاصله شش متری دروازه) حضور داشته باشد. البته بازیکنان مهاجم می‌توانند در ادامه ضربه یا پاس خود، وارد محوطه شوند؛ به شرطی که پیش از محوطه، پرش خود را آغاز کنند. (به عبارت دیگر، پیش از لمس محوطه باید توپ خود را رها کنند)
• بازیکنان می‌توانند با توپ در زمین حرکت کنند؛ ولی باید مانند بسکتبال، دریبل کنند. همچنین می‌توانند سه گام را بدون دریبل کردن در مدت حداکثر سه ثانیه بردارند.
• زمین زدن توپ با چرخاندن دست از حالت رو به پشت (به اصطلاح ملاقه‌ای) خطا محسوب می‌شود و بازیکن خاطی می‌بایست توپ را به آرامی روی زمین بگذارد تا تیم مقابل بازی را از مکان خطا آغاز کند.
• بازیکنان در بازی هندبال مجاز هستند که با اعضای بالاتر از زانوی خود توپ را لمس کرده، پرتاب کرده، ضربه زده یا اینکه متوقف کنند. همچنین بازیکنان فقط می‌توانند ۳ ثانیه به صورت ثابت ایستاده و توپ را در دست داشته باشند، در صورت نگهداری توپ بیش از حد مجاز داور به نفع تیم مقابل خطا اعلام خواهد کرد. همچنین در حالت ایستاده یا دویدن یک مرتبه به زمین بزند یا به‌طور مکرر آن را با یک دست دریبل کند بعد از کنترل مجدد توپ قانون ۳ ثانیه و ۳ قدم وارد عمل خواهد شد. همچنین بازیکن هندبال باید توپ را با یک دست به دست دیگرش بدهد.
• دروازه‌بان‌ها مجاز به خارج شدن از محوطهٔ دروازه هستند، اما اجازه ندارند با توپ در دستان خود از محدوده دروازه عبور کنند.
• وقتی دروازه‌بان در محوطهٔ دروازه قرار می‌گیرد، نمی‌توان توپ را به عقب به او پاس داد.

مشخصات زمین بازی

بازی هندبال در زمینی به ابعاد ۲۰ در ۴۰ متر انجام می‌شود که در مرکز دو انتها، یک دروازه قرار دارد. یک محدوده نیم‌دایره در اطراف دروازه به فاصله شش متر از آن وجود دارد که محوطه دروازه نامیده می‌شود. همچنین یک خط‌چین در فاصله نه متری دروازه کشیده می‌شود که محل پرتاب آزاد را مشخص می‌کند.

مشخصات دروازه

ابعاد دروازه هندبال، ۳×۲ متر است و باید به صورت ایمنی به زمین یا دیوار پشت خود متصل شود. محیط تیرهای دروازه، ۷ متر است. دروازه باید دارای تور باشد و به گونه‌ای ساخته شود که توپ پس از ورود به دروازه در حالت معمول، از دروازه خارج نشود.

مدت بازی

بازی هندبال در دو زمان سی دقیقه‌ای انجام می‌شود. زمان استراحت بین دو نیمه، ۱۰ دقیقه است. تیم‌ها پس از پایان نیمه اول، زمین و نیمکت خود را عوض می‌کنند. در صورتی که بازی به تساوی برسد و نیاز باشد که یک تیم به عنوان برنده اعلام شود (مثلاً در مرحله حذفی)؛ بازی در حداکثر دو وقت اضافی که مدت هرکدام دو وقت ۵ دقیقه‌ای است، دنبال می‌شود. اگر پس از وقت‌های اضافی نیز برنده مشخص نشد، ضربات پنالتی (که مشابه با فوتبال است) مشخص‌کننده تیم برنده خواهد بود.

داور می‌تواند در شرایط مشخصی، زمان بازی را متوقف کند. این شرایط، شامل مصدومیت بازیکنان، جریمه شخصی و تمیز کردن زمین می‌باشد.

از سال ۲۰۱۲ هر تیم می‌تواند در هر بازی سه وقت استراحت درخواست کند (در هر نیمه، حداکثر دو وقت استراحت) که مدت هر وقت استراحت، یک دقیقه است. تنها تیمی که توپ را در اختیار دارد، قادر به درخواست وقت استراحت است و در زمان وقت استراحت نیز زمان بازی متوقف می‌شود.

در این بازی، کارت زرد وجود دارد که کارت زرد دوم به معنای اخراج موقت است. مدت اخراج موقت در هندبال ۲ دقیقه است و بعد از این مدت بازیکن دوباره به زمین بازمی‌گردد. هر ۳ اخراج ۲ دقیقه‌ای، اخراج کامل از بازی را به همراه دارد که داور آن را با کارت قرمز نشان می‌دهد. یک خطای مرسوم که اسم آن، خط می‌باشد و بازیکن حق ورود به محوطه شش متر دروازه‌بان را ندارد. در هندبال انواع خطاهای دیگری نیز وجود دارد برای مثال خطای رانینگ (Running) این خطا بدین گونه است که بازیکن صاحب توپ پس از طی سه گام خود بدون زمین زدن توپ که مجاز است، اگر یک گام دیگری بردارد در این هنگام داور خطای رانینگ او را گرفته و مالکیت توپ عوض می‌شود؛ و خطای دبل اینکه توپ را به زمین زده و بعد بگیریم و سپس دوباره این کار را تکرار کنیم داور خطا می‌گیرد و توپ را به تیم مقابل می‌دهد.

داوران

یک مسابقهٔ هندبال توسط دو داور با قدرت برابر قضاوت می‌شود. برخی از نهادهای ملی در موارد خاص در کوتاه مدت اجازه بازی با یک داور را می‌دهند. اگر داوران در هر موقعیتی با هم اختلاف نظر داشته باشند، تصمیم بر توافق دوجانبه در یک تایم‌اوت کوتاه گرفته می‌شود. داوران موظفند «بر اساس مشاهدات خود از حقایق» تصمیم‌گیری کنند.^[۴] احکام آن‌ها قطعی است و تنها در صورت عدم رعایت قوانین، قابل تجدید نظر است.

داوران به‌صورت مورب در یک راستا قرار دارند تا هر کدام بتوانند یک خط کناری را مشاهده کنند. بسته به موقعیت آن‌ها، یکی داور زمین و دیگری داور گل نامیده می‌شود. این موقعیت‌ها به موقعیت توپ بستگی دارد و متناوب است. داوران تقریباً هر ۱۰ دقیقه موقعیت خود را به‌صورت فیزیکی عوض می‌کنند (تبادل طولانی) و هر پنج دقیقه یک بار تغییر سمت می‌دهند (تبادل کوتاه).

داوران اصلی توسط یک داور شمارندهٔ گل‌ها و یک داور کنترل کنندهٔ زمان، همراهی می‌شوند که به ترتیب به کارهای رسمی مانند پیگیری گل‌ها و تعلیق‌ها یا زمان شروع و توقف‌ها می‌پردازند. آن‌ها همچنین نیمکت‌ها را زیر نظر دارند و اشتباهات تعویضی را به داوران اطلاع می‌دهند. میز آن‌ها بین دو ناحیهٔ بازیکنان ذخیره است.

توپ

توپ هندبال کروی است و باید از چرم یا مواد مصنوعی ساخته شود. داشتن سطح براق و لغزنده مجاز نیست. از آن‌جایی که قرار است توپ با یک دست گرفته شود، اندازه‌های رسمی آن بسته به سن و جنسیت تیم‌های شرکت کننده متفاوت است.

برگرفته شده از ویکی پدیا