با فرا رسیدن فصل تابستان، یکی از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها، پر کردن اوقات فراغت دانش‌آموزان به شکلی سازنده و ایمن است. در این میان، مدارس ورزشی، به‌ویژه مدارس فوتبال، به دلیل محبوبیت و فراگیری، به گزینه‌ای جذاب برای والدین تبدیل شده‌اند. اما این جذابیت با نگرانی‌هایی همراه است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت.
گستردگی مدارس ورزشی در شهرهایی مانند مشهد، ضرورت نظارت دقیق و همه‌جانبه از سوی نهادهای مسئول، به‌ویژه اداره کل ورزش و جوانان، آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد را بیش از پیش برجسته می‌کند.
در سال‌های گذشته، گزارش‌های تأسف‌باری از سوءاستفاده‌های جسمی و اخلاقی در برخی مدارس ورزشی، از جمله در شهر مشهد، منتشر شده است.
به عنوان نمونه، در سال ۱۴۰۱، خبری تکان‌دهنده از تعرض به ۱۵ نوجوان در یک مدرسه فوتبال غیرمجاز، افکار عمومی را به شدت جریحه‌دار کرد. این واقعه، که به دلیل نبود نظارت کافی و فعالیت بدون مجوز برخی مراکز رخ داد، زنگ خطری جدی برای نهادهای ناظر بود.
این‌گونه حوادث نشان‌دهنده خلأهای موجود در فرآیند تأیید صلاحیت مربیان و نظارت بر عملکرد این مراکز است.
مدارس ورزشی، به‌ویژه در رشته‌های پرطرفداری مانند فوتبال، محیطی هستند که کودکان و نوجوانان ساعات زیادی را در آن سپری می‌کنند. این محیط‌ها به دلیل ماهیت فیزیکی و تعاملی، می‌توانند آسیب‌پذیری بالایی برای دانش‌آموزان داشته باشند.
از این رو، اداره کل ورزش و جوانان، آستان قدس رضوی، و شهرداری مشهد به‌عنوان طلایه‌داران ورزش در این کلان‌شهر، باید با جدیت بیشتری به این موضوع ورود کنند.
نظارت بر مدارس ورزشی نباید صرفاً به صدور مجوزهای اولیه محدود شود، بلکه باید شامل بررسی مستمر عملکرد، محیط آموزشی، و صلاحیت حرفه‌ای و اخلاقی مربیان باشد.
لزوم استعلام صلاحیت حرفه‌ای و اخلاقی مربیان
یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای پیشگیری از سوءاستفاده‌ها، استعلام دقیق صلاحیت مربیان است.
مربیان باید از نظر حرفه‌ای، اخلاقی، و سوابق کیفری مورد بررسی قرار گیرند. داشتن مدارک معتبر مربیگری، گواهی عدم سوءپیشینه، و ارزیابی‌های روان‌شناختی می‌تواند به‌عنوان فیلترهای اولیه برای انتخاب مربیان عمل کند.
همچنین، ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع از مربیان فعال در سطح شهر، که شامل سوابق حرفه‌ای و اخلاقی آن‌ها باشد، می‌تواند به شفافیت و پاسخگویی کمک کند.
آستان قدس رضوی، با توجه به نفوذ فرهنگی و امکانات گسترده خود، می‌تواند نقش مهمی در هماهنگی و اجرای این فرآیند داشته باشد.
نقش نهادهای مسئول در نظارت و آموزش
اداره کل ورزش و جوانان باید با همکاری شهرداری مشهد و سایر نهادهای مرتبط، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای فعالیت مدارس ورزشی وضع کند. این استانداردها باید شامل نظارت دوره‌ای بر امکانات، مربیان، و نحوه تعامل با دانش‌آموزان باشد.
علاوه بر این، آموزش والدین و دانش‌آموزان در مورد حقوق خود و نحوه گزارش تخلفات احتمالی، از دیگر اقداماتی است که می‌تواند به کاهش خطرات کمک کند. برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای والدین، به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار، می‌تواند آگاهی آن‌ها را نسبت به نشانه‌های سوءاستفاده افزایش دهد.
پیشگیری از تکرار حوادث تلخ
حوادثی مانند آنچه در سال ۱۴۰۱ در مشهد رخ داد، نشان‌دهنده ضعف‌های ساختاری در نظارت بر مدارس ورزشی است. این موارد نه‌تنها به اعتماد عمومی لطمه می‌زنند، بلکه آسیب‌های روانی و اجتماعی عمیقی به کودکان و خانواده‌ها وارد می‌کنند.
برای پیشگیری از تکرار چنین فجایعی، نهادهای ناظر باید با قاطعیت با متخلفان برخورد کنند و نتایج این برخوردها را به‌صورت شفاف به اطلاع عموم برسانند. این شفافیت می‌تواند اعتماد والدین را به سیستم‌های نظارتی بازگرداند.
نقش شهرداری و آستان قدس در توسعه ورزش ایمن
شهرداری مشهد، با در اختیار داشتن امکانات ورزشی متعدد، می‌تواند با ایجاد مراکز استاندارد ورزشی تحت نظارت مستقیم خود، الگویی برای دیگر مراکز خصوصی ارائه دهد. همچنین، آستان قدس رضوی، به‌عنوان نهادی که در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار است، می‌تواند با حمایت از برنامه‌های ورزشی سالم و نظارت بر فعالیت‌های مرتبط، به ایمن‌سازی محیط‌های ورزشی کمک کند.